Lăng mộ đá hiện đại và lăng mộ đá thời xưa có khác nhau không? Và chúng khác nhau bán lăng mộ đá ở đặc điểm cơ bản nào? Đã có ai biết về những mẫu lăng mộ đá hay những nét hoa văn trên lăng mộ đá có ý nghĩa như thế nào không? Thời kì cổ đại và sau khi nước Văn Lang hình thành và phát triển, hình thức chôn cất của ông cha ta còn đơn giản, kiến trúc mộ táng còn sơ sài: chôn trong huyệt đất, tiểu bằng gốm, mẫu lan can đá hỏa táng hoặc dưới mộ đất là những quan tài hình thuyền độc mộc… như các di tích khảo cố học thời Hùng Vương: Triệu Dương, Đông Sơn, Việt Khê vùng Phú Thọ đã chứng minh.
Những kiến trúc mộ táng cổ đáng kể và còn di tích đến ngày nay xuất hiện thời kì lịch sứ tiếp theo: thời kì đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và báo vệ (quốc gia phong kiến độc lập. Qua tài liệu khảo cổ học: những kiến trúc mộ táng từ thế kỉ thứ nhất đến thế kỉ VI là những công trình kiến trúc bằng gạch, qua các di chi ở Đông Sơn (Thanh Hóa), Nghi Vệ (Hà Bắc), cổ Bi (Văn Điển – Hà Nội) V. V… Có các kiểu lăng mộ đá đẹp xây theo kiểu cách mộ Hán với quy mô báo giá cuốn thư đá nhó hơn: xây gạch cuốn và đổ đất bên trên thành một gò đất lớn, hiện rải rác còn khá nhiều ở vùng đồng bằng Bắc Bộ: Hà Nội, Hà Bắc, Hải Hưng V. V… chú nhân các ngôi mộ táng thường là những quan chức người Hán và người Việt có địa vị cao trong xã hội lúc bấy giờ. Mộ táng có kích thước lớn và phong cách có chú ý thẩm mĩ nhát định. Vật liệu xây dựng mộ thường là những viên gạch có độ nung khá già. Gạch hộp kích thước 40x30cm và gạch múi bưới (gạch lưỡi búa) đế xây cuốn, có trang trí nổi hình quả trám, hình chữ s hoặc con giống, giá lăng mộ bằng đá hoa lá tương tự trang trí một số đồ gốm cổ thời văn hóa Đông Sơn.
Thời Lê (sơ), năm 1427 vừa mới chiến thắng giặc Minh lên ngôi vua, Lê Thái Tố xuống chiếu cho sửa sang lại các lăng mộ của triều đại trước và cấp người lo việc thờ cúng. Mộ phần của nhân dân cũng được triều đình ban bố luật bảo vệ, nghiêm cấm việc phá hoại và quy chế xây cất rất rõ ràng. Sau khi Lê Lợi từ trần, mộ đá ninh vân triều đình đã rước linh cữu đưa về an táng tại Lam Sơn và từ đó khu vực này trở thành nơi yên nghỉ ngần đời của các ông vua, bà hoàng thời Lê (sơ) – có 6 ông vua đầu triều nhà Lê đều đặt mộ tại Lam Kinh: Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông, Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông và Lê Túc Tông, ngoài ra còn phần mộ một số hoàng hậu, công chúa khác nữa. So với thời Trần các lăng mộ thời Lê ở Lam Kinh và một số địa phương còn lại đến ngày nay có số lượng nhiều hơn, di tích trọn vẹn hơn: Lăng Lê Thái Tổ được xây cất ngay mẫu mộ đá sau điện Lam Kinh ở Lam Sơn. Mặt bằng lăng hình vuông 24m X 24m, xung quanh tường bao bọc. Phía trong cùng là phần mộ bằng đất, bó gạch. Dọc theo 2 đường trục vào lăng là 5 đôi tượng đá: quan hầu, lân, tê giác, ngựa và hổ đứng chầu đăng đối hai bên với một khoảng cách khá đêu đặn….
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét